From ashes humour to literary ethics of care : resistant strategies in hiv/aids fiction and memoirs

K. de Moor

De dominante moralistische beeldvorming van mensen met HIV/aids wordt in vroege aids-literatuur vaak bevestigd. Vele 'resistant narratives' verzetten zich echter tegen stigmatiserende constructies met behulp van voorstellen tot de opbouw van een alternatieve moraal, zoals de nadruk op het verzorgen van zieken als een moreel 'geschenk' dat binnen gemeenschappen en families (in de ruime zin) wordt doorgegeven. Ik zal aantonen hoe deze praktische zorg vaak wordt uitgebreid naar een literaire vorm van 'zorg voor' de herinnering aan het lijden en leven van overledenen (van cruciaal belang gezien de "crisis of memory" veroorzaakt door een moralistisch klimaat waar de dood van velen wordt geminimaliseerd als "self-inflicted" (Watney)). Voorbeelden van de link tussen sociaal-medische en literaire zorgethiek zijn aanwezig in het werk van Rebecca Brown en Mark Doty (waarin zorg niet als een aangeboren reeks van eigenschappen of aan één gender gebonden wordt voorgesteld maar wel als een complex leerproces) en in de dokter-memoires van o.a. Abraham Verghese en Peter Selwyn. De noodzaak om te getuigen over leven en dood van patiënten is sterk verwant met de evolutie van 'curing' naar 'caring' in de vroege aids-crisis: aangezien genezen onmogelijk was, werd de taak van dokters deels geherdefinieerd als verzorgend.