Tien geboden revisited

Maarten van Buuren, Hans Achterhuis, Maarten van Buuren, Hans Achterhuis

Elk mens heeft behoefte aan moraal. De Tien geboden verschaften die lange tijd en gaven richting aan ons handelen. Zijn deze leefregels uit een premoderne samenleving nog nuttig voor nu en wat was de oorspronkelijke betekenis? Maarten van Buuren en Hans Achterhuis zoeken in tien colleges van een uur naar hedendaagse antwoorden op deze vragen. Bij de geboden 'Gij zult niet doden' en 'Gij zult niet stelen' kan iedereen zich wel wat voorstellen. Maar wat moeten we bijvoorbeeld met het gebod 'Gij zult geen afgodsbeelden maken' in de huidige tijd? De geboden zijn duizenden jaren oud en deden dienst als wet van het volk van Israël. Wat hebben ze de samenleving waarin wij nu leven te bieden, in een wereld waarin we in contact staan met allerlei culturen? Is een vernieuwde interpretatie voldoende of moeten we nadenken over een nieuwe set 'leefregels'? Maarten van Buuren en Hans Achterhuis behandelen elk vijf geboden aan de hand van het werk van filosofen en wetenschappers: van Spinoza tot Frazer en van Nietzsche tot Frans de Waal. Inhoud College 1. Het 1e gebod: Ik ben de Heer uw God (MvB) H1. Staatvorming H2. God volgens Spinoza H3. Wat is een immanente God? H4. De God van het Verstand College 2. Het 2e gebod: Gij zult geen andere goden hebben (HA) H5. Het ontstaan van het monotheïsme H6. Secularisatietheologie H7. Van de spiltijd naar de dood van God. H8. Het gevaar van menselijke absolutismen College 3. Het 3e gebod: Gij zult geen afgodsbeelden maken (MvB) H9. Dansen rond het gouden kalf H10. Spinoza en het beeldverbod H11. Althusser en de ideologie H12. Clifford Geertz' herwaardering van de ideologie College 4. Het 4e gebod: Gedenk de sabbat en houd hem in ere (HA) H13. Van sabbat naar zondag H14. Traditie en Moderniteit H15. Arbeidsethos H16. Het belang van maatschappelijke ritmes College 5. Het 5e gebod: Eer uw moeder en vader (HA) H17. Cultuur versus natuur H18. De moord op de vader H19. Mannen en vrouwen, vaders en moeders H20. Ouderen in een moderne samenleving College 6. Het 6e gebod: Gij zult niet doden (MvB) H21. Thomas Hobbes en het 6e gebod H22. Frazer en de koningsmoord H23. Frazer en de zondebok H24. Georges Bataille: door de dood naar het leven College 7. Het 7e gebod: Gij zult niet echtbreken (MvB) H25. Echtbreuk is een vorm van diefstal H26. Liefde tussen man en vrouw is een uitvinding H27. Huwelijk en liefde sluiten elkaar uit H28. Het huwelijk als philia-relatie College 8. Het 8e gebod: Gij zult niet stelen (HA) H29. Het Bijbelse eigendomsbegrip H30. Meentes als een vorm van traditioneel eigendom H31. Het moderne eigendomsbegrip H32. Naar nieuwe meentes College 9. Het 9e gebod: Gij zult geen valse getuigenis afleggen (MvB) H33. Nabot en Achab H34. Utilitarisme H35. Nietzsche's perspectivisme H36. Sartre's kwade trouw College 10. Het 10e gebod: Gij zult niets van uw medemens begeren (HA) H37. Religie en begeerte H38. Mimetische begeerte H39. De twee kanten van empathie H40. Een traditioneel en modern antwoord op jaloezie en afgunst Bron: Flaptekst, uitgeversinformatie